09 Şub Gazeteciler Cemiyeti’nin “İfade ve Basın Özgürlüğü 2016 Raporu” açıklandı
Bilgin: 2016 her açıdan benzersiz travma yaşanılan bir yıl oldu
Gazeteciler Cemiyeti Özgürlük için Basın (ÖiB) programının “İfade ve Basın Özgürlüğü 2016 Raporu” açıklandı. Cemiyet Başkanı Nazmi Bilgin 2016’nın gerek 15 Temmuz darbe girişimi gerekse de sonrasındaki gelişmeler benzersiz travma yaşanılan bir yıl olduğunu söyledi.
Darbe girişiminin aynı zamanda Türk halkının demokrasi ve meşru seçilmiş yönetime sahip çıkması sınavı olduğunu kaydeden Bilgin, “Halkın demokrasiye ve meşru siyasi yönetime sahip çıkmada tüm farklılıkları bir kenara koyarak tam bir birlik içerisinde göğsünü silahlara, tanklara siper etme kararlılığı, 240 vatandaşımızın darbeye karşı canlarını feda etmesi her zaman şükranla hatırlanacaktır” dedi.
ÖiB İfade ve Basın Özgürlüğü 2016 raporunun yayınlanmasıyla ilgili yazılı bir açıklamada bulunan Gazeteciler Cemiyeti başkanı, hapisteki gazeteci sayısının 2016 yılı sonunda 150’ye ulaşmasının, 169 medya kuruluşunun yıl içerisinde idari kararla kapatılmasının, sansür olaylarında görülen büyük artışın basın ve ifade özgürlüğü açısından 2016’nın çok zor bir yıl olduğunu sergilediğini söyledi.
İletişim hakkının insan toplumlarının uzun gelişmeler sonucunda kabul ettiği vazgeçilmez haklardan biri olduğunu söyleyen Bilgin, halkın bilinçli karar vermesine dayalı çağdaş demokratik toplumlarda, haber alma hakkı basın ve ifade özgürlüğü, yaşama hakkı gibi temel haklardan olduğunu hatırlattı. Bilgin, gerek anayasa gerekse ulusal sözleşmelerle güvence altına alınan ifade ve basın özgürlüğünün Türkiye’deki durumunun birçok ülke ve uluslararası kuruluş raporlarında dünya sıralamasında çok gerilerde bulunmasının üzüntü verici olduğunu ve acil iyileştirmeler yapılmasının gereğini sergilediğini söyledi.
Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Bilgin açık verilerden hazırlanan ÖiB raporuna göre 2016 yılı başında 20’li rakamlarla ifade edilen tutuklu veya hükümlü olarak özgürlükleri kısıtlanan gazetecilerin Haziran sonunda 30’a, 15 Temmuz itibariyle ise 33’e yükseldiğini, Temmuz sonunda 62’ye, Ağustos’ta 93’e, Eylül’de 121’e, Ekim’de 130’a, Kasım’da ise 146’ya ve 31 Aralık 2016 tarihinde ise 150’yi bulduğunu açıkladı. Bilgin, 2016’da 839 gazetecinin yaptıkları haberler nedeniyle açılan davalarda hakim karşısına çıktığını, 780 gazetecinin ise basın kartlarının idari kararla iptal edildiğini söyledi.
2014 yılında 330 gazeteci işten çıkarılmışken, 2015’te işten çıkarılan gazeteci sayısının da 590’a yükseldiğini hatırlatan Bilgin, 2016 yılında ise işten çıkarılan gazeteci sayısında âdeta bir deprem yaşandığını, açık kaynaklardan belirlenebilen en az 3 bin 655 gazetecinin işsiz kaldığını, bu son rakamlarla da ülkedeki işsiz gazeteci sayısının 11 bini aştığı tahmin edildiğini vurguladı.
Bilgin, 2016 içerisinde OHAL kararnameleri ile toplam 169 medya kuruluşunun kapatıldığını ve 668 sayılı KHK ile kapatılan kapatılan medya kuruluşları ve diğer dernek, vakıf, üniversite ve sair kuruluşlara ait olan taşınırlar ve her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrak Hazine’ye bedelsiz olarak devredildiğini; taşınmazlarının tapuda resen Hazine adına her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edildiğini, ayrıca kapatılan kuruluşların her türlü borçlarından dolayı hiçbir şekilde Hazine’den bir hak ve talepte bulunulamayacağının hükme bağlandığını hatırlattı. Gazeteciler Cemiyeti başkanı “itiraz hakkı” tanınmayan ve uluslararası hukuk yolunu da kapatan bu idari kararların uzun vadeli ve geniş toplum katmanlarına acı veren etkilerinden endişe ettiğini kaydetti.
Gazeteciler Cemiyeti başkanı gazetecilerin, akademisyenlerin, memurların idari kararlarla ve itiraz hakkı olmadan toplu şekilde, tazminatsız ve geri dönüş hakkı olmadan işten çıkarılmalarının, ailelerinin cezalandırılmasının, mal varlıklarına el konulmasının ne suçun tekilliği ilkesine ne de uluslararası hukuk normlarına uyduğunu hatırlattı.
Bilgin, medya kurumlarının kapatılması veya yayın hayatlarına son verme durumunda kalmalarının ciddi ve endişe verici gelişmeler olduğunu ama en az onun kadar büyük bir endişe sebebinin de artan hoşgörüsüzlük ortamını sergileyen gazetecilere yönelik saldırıların ve gazetecilerin birbirlerini hedef gösteren tavırları olduğunu söyledi. Bilgin, ÖiB raporuna göre 2016 yılında 189 gazeteciye yönelik sözlü veya fiziksel saldırı yaşandığını açıkladı.
Gazeteciler Cemiyeti başkanı devletin resmi ilanların dağıtımı için kamu tüzel kişiliğine haiz bir yapı olarak kurduğu Basın İlan Kurumu’nun 5 Ekim 2016’da yürürlüğe giren yeni yönetmeliğiyle de resmi ilan dağıtımına yeni bir kriter getirildiğini söyledi. Bilgin yeni yönetmelikle haklarında sadece kovuşturma açılmasının basın kuruluşların kapanmasına kadar gidebilecek ciddi gelir kaybının yolu açabileceği endişesini paylaştı.
Gazeteciler Cemiyeti başkanı Türk basınının en temel sorunlarından birinin sendikasızlaştırma ve gazetecilerin örgütsüz bırakılması olduğunu vurgulayarak, “İş güvencesine sahip olamayan, mesleki dayanışmadan yoksun ve ev kirası, çocuğunun okul ödentisi, taksitler sarmalında her türlü̈ baskıya açık hale gelen gazeteciye sahip çıkmadan, elbette özgür gazeteciliğe de sahip çıkılamaz,” dedi.
“Gazetecilerin özgür, tarafsız ve temel işlevi olan doğru ve zamanında haberlerle kamuoyunu bilgilendirme görevini yerine getirirken, iş güvencesine, örgütlülüğe sahip olmaları, siyasetin ve siyasetçilerin karalama ve suçlama kampanyalarına muhatap olmamalı,” diyen Bilgin, “Bunların yanı sıra, gazeteciler sermayenin insafına terk edilmemeli, sermaye-iktidar hesaplaşmasına kurban edilmemelidir” dedi.
Gazeteciler Cemiyeti Özgürlük için Basın programı “İfade ve Basın Özgürlüğü 2016 Raporu” http://www.gazetecilercemiyeti.org.tr/wp-content/uploads/2017/02/PFF_2016_y%C4%B1l%C4%B1_RAPORU1.pdf adresinden temin edebilirsiniz.